Volgens de media was de bijeenkomst van het World Economic Forum in januari 2020 één grote Donald Trump en Greta Thunberg show. Maar de werkelijkheid was natuurlijk anders. Volgens de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, de heer Antonio Guterres, overleeft de aarde zeker; maar wij misschien niet. Of in ieder geval niet de manier waarop we nu leven. Onze welvaart en een ongebreidelde drang naar economische groei en meer welvaart.
Klimaat: vijf dingen die ik leerde in Davos
Volgens de media was de bijeenkomst van het World Economic Forum in januari 2020 één grote Donald Trump en Greta Thunberg show. Natuurlijk was het klimaat het centrale thema, maar de president van Amerika wilde op geen enkele manier de onheilsprofeet uithangen. Ondertussen mijden steeds meer vermogensbeheerders de fossiele sector in afwachting van de grote dreun die een einde zal maken aan de draconische ecocide die de oliereuzen al decennialang op grote schaal plegen.
De Zweedse tiener Thunberg vertelde het bedrijfsleven en de regeringen voor het tweede jaar op rij drastisch en dringend te bezuinigen op de uitstoot van broeikasgassen. Om een klimaatramp van ongekende omvang en impact te voorkomen. Volgens een overgroot deel van de klimaatwetenschappers koersen we momenteel af op een scenario met een gemiddelde mondiale temperatuurstijgingvan 3 graden; tweekeer zoveel als de bovengrens die in Parijs is afgesproken. De Amerikaanse president noemde de klimaatverandering niet en zei dat we de “eeuwige onheilsprofeten” moeten negeren en “de mogelijkheden van morgen moeten omarmen”.
Dus wat heb ik in Davos mogen leren over klimaatverandering? Is een apocalyps onafwendbaar of koersen we onbezorgd richting een heldergroene toekomst?
De aarde overleeft zeker; wij misschien niet
Volgens de secretaris-generaal van de VN, de heer Antonio Guterres, zullen wij met onze manier van ‘consumeerderen’ en de eeuwige focus op economische groei, niet de aarde maar mogelijk wel ons zelf vernietigen. Of minimaal de manier waarop we nu leven, inclusief onze welvaart en mogelijk ook met implicaties voor onze gezondheid. Volgens de secretaris-generaal is het de hoogste tijd dat we van koers veranderen. We moeten af van het idee-fix dat we een betere rentmeester van de aarde moeten worden. En al helemaal van ons gedrag van een eenzijdige exploitatie van de planeet. Mensen zijn natuur en als we de natuur en de ecosystemen vernietigen, dan vernietigen wij ook ons zelf.
Zie ook de video met de secretaris-generaal van de VN, waarin hij aangeeft dat de aarde de klimaatverandering eenvoudig overleeft, maar wij mogelijk niet. Volgens Guterres heeft de mensheid de oorlog verklaard aan de natuur en slaat de natuur op intelligente, effectieve en ongenadige wijze terug.
Prins Charles had een vergelijkbare grimmige kijk op de ontwikkelingen en de toekomst. “De opwarming van de aarde, klimaatverandering en het verwoestende verlies aan biodiversiteit zijn volgens hem de grootste bedreigingen waarmee de mensheid ooit is geconfronteerd”. Zijn werk als milieudeskundige verrichtte hij al jaren met “…onze kinderen en kleinkinderen in gedachten, omdat ik niet door hen beschuldigd wil worden dat we niets anders deden dan het probleem ontkennen of voor ons uit te schuiven; naar volgende generaties.”
Keerpunt in onze geschiedenis
Een van de redenen waarom de aanpak van de klimaatverandering zo dringend is, is volgens de meerderheid van de klimaat wetenschappers en aanwezigen in Davos, dat we dicht bij verschillende ‘omslagpunten’ zijn die de opwarming van de aarde nog meer zouden kunnen versnellen. Één daarvan is het smelten van de ijskappen. Professor Gail Whiteman legde het ‘albedo-effect’ uit en waarom een ijsvrije Noordpool een ramp voor de hele wereld betekent.
Business as usual?
Veel bedrijven, andere organisaties en ook de meeste mensen lijken het risico te accepteren. Een begrijpelijk gevolg van de manier waarop de mens neurologisch is geconditioneerd. Wij zijn goed in staat om grote contrasten en plotselinge veranderingen waar te nemen en daarop te reageren. Maar niet op sluipende bewegingen en langzame veranderingen. Ook niet wanneer ze rampzalige gevolgen hebben. Kijk maar hoe de wereld zich voorbereid op een volgende pandemie. Niet of nauwelijks.
Volgens Andrew Liveris, voormalig CEO van Dow Chemical en thans bestuurder bij Aramco, de grootste oliemaatschappij ter wereld, zijn de dagen van fossiele brandstoffen – de motor van de 20e eeuw, geteld.
Dat komt deels doordat investeerders de komende jaren hun vermogen uit fossiele brandstoffen halen. Een proces dat al is begonnen en in een stroomversnelling is gekomen met de invoering van maatregelen voor klimaatgerelateerde risico’s. Iets waarvan de gouverneur van de Bank of England, Mark Carney, denkt dat deze voor het einde van het jaar klaar zijn. Een flinke belasting op de emissie van CO2 is onvermijdelijk en zal minimaal 125 dollar per ton uitstoot gaan bedragen.
Volgens Mark Carney is het logisch dat als je kijkt naar wat er in de financiële wereld gebeurt, dan zie je de kern van het financiële systeem en vragen steeds meer investeerders zich af welke informatie ze echt nodig hebben en niet alleen wat gewenst is, maar vooral ook wat wenselijk is. Het beëindigen van onze verslaving aan economische groei en fossiele brandstoffen is daarvan het logische gevolg. Steeds meer markten en samenlevingen zullen bedrijven, organisaties en overheden gaan beoordelen op hun integrale impact op de planeet en samenleving. Op onze leefomgeving en op de natuur. Op de gezondheid en het welzijn van mensen. Sta jij als bedrijf of neoliberale overheid aan de goede of verkeerde kant? En als je niet aan de goede kant zit, wat ga je er dan aan doen?
Groenwassen
Scott Minerd, Global Chief Investment Officer van Guggenheim, vindt dat het niet genoeg is om zaken enkel in beweging te brengen. Het is opmerkelijk en misschien ook wel draconisch dat we nu pas in actie lijken te komen omdat er nu ook financiële redenen zijn om fossiele brandstoffen af te stoten. “Hoewel bedrijven greenwashen en praten over alle geweldige dingen die ze doen, moet er een sterker gevoel zijn om incentives te implementeren om dit grote probleem, met immense risico’s en impact, aan te pakken.”
Zijn suggestie? “Geef koolstof een prijs.”
Bomen de oplossing?
Eén klimaatinitiatief dat in Davos werd gelanceerd, kreeg unaniem applaus – zelfs van Donald Trump. Het 1t.org-project heeft tot doel 1 triljard bomen over de hele wereld te laten groeien, herstellen en conserveren om koolstof uit de lucht te halen en de biodiversiteit te beschermen. Marc Benioff, CEO van Salesforce, en van de grote financiers van het project ondersteuning, bedankte Trump voor zijn deelname aan het initiatief en zei: “Bomen zijn een kwestie van twee partijen: de bomen zelf als onderdeel van de natuur en de mensheid.” Ook als onderdeel van de natuur.”
“Donald Trump’s farewell to Davos”. Van Moeder Aarde had hij al eerder afscheid genomen!